Osmanlı Kumaş Sanatı

Dokuma sanatı halıyla beraber göçebe yaşantısının önemli bir parçasıdır.

Osmanlı kumaş sanatı. Lüks kumaşın islâm geleneğinde de önemli bir yeri vardır. Osmanlı dokuma sanatı nın en gelişmiş olduğu dönem 16. Murat devrinde 1574 1595 istanbul da 268 tezgâh olduğu ve bunlardan 88 tanesinin saraya bağlı olduğu ilgili fermanlardan anlaşılmaktadır. Lüks kumaşın islâm geleneğinde de önemli bir yeri vardır.

Osmanlıda dokuma sanatı osmanlılarda kumaş dokuma tekniği iki yolda gelişti. Osmanlı padişahlarının giydikleri kıyafetlerin bohçalar içinde. Osmanlı imparatorluğu köklü bir geleneğin taşıyıcısı olarak selçuklulardan devraldığı kültür mirasıyla birlikte anadolu da karşılaştığı çeşitli uygarlıklardan. Anadolu selçuklu devrinde kumaş sanatı ünlü ipek dokumalarla devam eder.

Makam ve unvan sahibi kişilerin özelliklerini belirten genel olarak kaşe kumaş ve keçeden yapılan fes üzerine kumaşların sarılması ile oluşan başa giyilen bu günün şapkasının eski adı kavuktur. Anadolu ortaçağ da oldukça tanınmış bir kumaş üretim merkezi olmasına rağmen bu dönemden kalan kumaş örneği yok denecek kadar azdır. Osmanlı dönemi türk kumaş sanatı fikri salman bir beylik olarak 1299 da tarih sahnesine çıkan osmanlılar ilerleyen dönemlerde siyasi ve kültürel açıdan hızlı bir gelişme göstermiştir. Osmanlı ekonomi ve sanatta en güçlü dönemine bu asırda ulaşır.

Bursa istanbul bilecik denizli kastamonu ankara amasya karaman gibi şehirler tam bir dokuma merkezi haline dönüşmüştür. Osmanlı kumaş dokumacılığının en parlak dönemi xvi. Selçuklu ve osmanlı döneminde kullanılmıştır. Kıymetli malzemeden yapılmış başlıca kaftanlık kumaşlar kemha seraser ve zerbafttır.

Osmanlı sarayı nda değerli kumaşlar hazine eşyası olarak kullanılmış. Saray için dokunan kumaşların topkapı müzesinde bulunan örnekleri arasında xiv. Kullanılmadığı zamanlar kavukluk adı verilen özel yerlerde muhafaza edilirler. Kumaşların ve desenlerin en zengini bu devirde dokunmuştur.

Anadolu ortaçağ da oldukça tanınmış bir kumaş üretim merkezi olmasına rağmen bu dönemden kalan kumaş örneği yok denecek kadar azdır. Yüksek rütbeli devlet memurlarına yabancı hükümdar ve elçilere hediye olarak kaftan ve kumaş gönderilmiştir. Kırmızı rengin ağırlıklı görüldüğü kumaşlarda altın ve gümüş teller de dokuma sırasında kullanılırken bezemede hayvan ağırlıklı olarak da kuş figürleri görülür.